گذر زهره و ترتیب سیارات نسبت به زمین در آثار هیئت دورۀ اسلامی

نویسندگان

امیرمحمد گمینی

چکیده

از خلال نسخ خطی به جامانده از دورۀ اسلامی گزارش هایی مبنی بر رؤیت نقطه ای سیاه بر روی قرص خورشید به دست ما رسیده است. این گزارش ها معمولاً با این ادعا همراه هستند که این نقطۀ سیاه، در واقع، سیارۀ زهره یا عطارد است که از مقابل قرص خورشید گذر می کند و وجود این پدیده نشان می دهد که زهره یا عُطارد نسبت به خورشید در فاصله ای نزدیک تر به زمین قرار دارند. در این میان شواهدی وجود دارد که احتمال رؤیت گذر زهره توسط ابن سینا را افزایش می دهد. ولی قطب الدین شیرازی، تحت تأثیر روش مؤیدالدین عرضی در محاسبۀ ابعاد و اجرام، معتقد بود که فلک زهره در بالای فلک خورشید قرار دارد و به همین دلیل امکان رؤیت گذر سیارۀ زهره وجود ندارد. وی فهرستی از کسانی که ادعا کرده اند این پدیده را رؤیت کرده اند، عرضه می کند و با دلایل مختلف نشان می دهد که حتی اگر فلک زهره در زیر خورشید قرار داشته باشد، باز امکان رؤیت این پدیده وجود ندارد. وی برای اثبات این موضوع از آثار بطلمیوس استفاده می کند و دلایلی را که بر اساس دو مفهوم قاعدۀ ستر و ترتیب طبیعی برای ترتیب سنتی سیارات ارائه شده بود، نقد می کند. او سرانجام نتیجه می گیرد که آنچه بعضی افراد به عنوان گذر زهره رؤیت کرده اند، یک لکۀ خورشیدی بوده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی دلایل مرکزیت و سکون زمین در آثار هیئت دورۀ اسلامی

دلایل مرکزیت و سکون زمین را، در میان آثار نجومی دورۀ اسلامی، باید در کتب هیئت یافت. زیرا در این آثار، به کیهان‌شناسی ریاضی بر اساس هیئتِ مجسم افلاک و موقعیت زمین در میان آنها پرداخته شده است. این دلایل که در کتاب مجسطی بطلمیوس ریشه دارند، بر مشاهدات و پیش‌فرض‌هایی بنا شده‌اند. در این مقاله تک تک این دلایل مطرح و شرح داده می‌شوند و با روشی تحلیلی سعی می‌شود که پیش‌فرض‌های این دلایل روشن شوند. این...

متن کامل

بررسی دلایل مرکزیت و سکون زمین در آثار هیئت دورۀ اسلامی

دلایل مرکزیت و سکون زمین را، در میان آثار نجومی دورۀ اسلامی، باید در کتب هیئت یافت. زیرا در این آثار، به کیهان شناسی ریاضی بر اساس هیئتِ مجسم افلاک و موقعیت زمین در میان آنها پرداخته شده است. این دلایل که در کتاب مجسطی بطلمیوس ریشه دارند، بر مشاهدات و پیش فرض هایی بنا شده اند. در این مقاله تک تک این دلایل مطرح و شرح داده می شوند و با روشی تحلیلی سعی می شود که پیش فرض های این دلایل روشن شوند. این...

متن کامل

گستره و تنوع آثار هیئت در تمدن اسلامی

ستاره‌شناسی یونانی از طریق کتاب مجسطی بطلمیوس به زبان عربی وارد شد و توانست منشأ آثار گوناگون علمی در عالم اسلام شود. هیئت که نمایندۀ وجه کیهان‌شناسانۀ نجوم در تمدن اسلامی است، آهسته آهسته از دیگر رشته‌های نجوم مجزا شد و تبدیل به یک رشتۀ خاص و مستقل از دانش نجوم گردید. در این مقاله تلاش شده، بیشتر آثار شناخته شده که در زمینۀ علم هیئت در تمدن اسلامی نوشته شده‌اند معرفی گردیده و طبقه‌بندی شوند. و...

متن کامل

نوسانات آزاد سیارات شبه زمین در حضور میدان مغناطیسی

  we study the free oscillations of a non-rotating earth-like planet in the presence of a force free magnetic field. The model consists of a solid inner core, a liquid outer core and a solid mantle which is spherically symmetric. The lagrangian displacements are decomposed into scaloidal, poloidal and toroidal components using a gauged version of Helmholtz theorem. These components are identifi...

متن کامل

جغرافیای ریاضی در نخستین آثار نجومی دورۀ اسلامی

منظور از جغرافیای ریاضی بخشی از آثار نجومی است که موضوع آن تحدید و توصیف بخش آباد زمین، روش تقسیم آن براساس عرض جغرافیایی و چگونگی پدیداری آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلفِ آن است. این بخش در مجسطی در فصل پایانی مقالۀ اول و در مقالۀ دوم آمده است و مطالب آن در قالب محاسبات ریاضی و بر پایۀ هندسۀ کره، تدوین شده‌اند. در آثار نجومی دورۀ اسلامی، حسب تقسیم آنها به زیج‌ها و کتاب‌های هیئت، این بخش را ذیل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجله تاریخ علم

ناشر: پژوهشکده تاریخ علم

ISSN

دوره 10

شماره 1 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023